VETERMAN, RUBEN

Ruben Veterman werd geboren in Zwolle op 10 november 1877. Zijn ouders waren Elias Veterman (Zwolle, 22.11.1835 – 29.6.1921) en Jule
Oppenheimer (Giessen, Hannover, 25.5.1835 – Zwolle, 28.9.1915).

Ruben was de jongste van zeven kinderen:
Meijer (Zwolle 14.6.1864 – 4.4.1936).
Dina, geboren op 28.6.1866 en erg jong overleden op 21.2.1871.
Emanuel (Zwolle, 12.10.1868 – Den Haag, 9.3.1942). Hij vertrok naar elders.
Henri (Zwolle, 9.2.1875 – Sobibor, 2.7.1943) woonde in de Bitterstraat 7a.
Esther (Zwolle, 16.12.1870 – 25.1.1941) woonde later op het Klein Grachtje 8b.
Klara (Zwolle, 29.9.1872 – Sobibor, 13.3.1943)
Ruben (Zwolle, 10.11.1878 – 29.9.1960) woonde op het Aa-plein 10.

– Meijer Veterman trouwde met Jetje Troostwijk (Kampen, 23.4.1860 – Den Haag, 1.6.1928). Ze kregen 9 kinderen, waaronder Elias (1892-1943),
zie apart deel.
– Emanuel trouwde op 4 september 1894 in Zwolle met Esther Kloot.
– Henri trouwde op 8 juli 1903 in Amsterdam met Sara Leger. Ze kregen twee kinderen: Elias, zgn. ‘aanspreker’ van beroep (Zwolle, 8.7.1909 – Auschwitz,
31.8.1943) en Esther (Zwolle, 8.7.1918 – Sobibor, 30.4.1943), zij was kostuumnaaister.
– Esther trouwde op 24 januari 1895 met Meijer Zilverberg, ook uit Zwolle (geboren 23.6.1870 – Auschwitz, 3.12.1942). Hun oudste dochter was Julia
Zilverberg, zij trouwde met Karel Denneboom en beiden woonden jarenlang in Zwolle, totdat ze vertrokken naar het joodse bejaardenhuis in Enschede
(zie deel: Denneboom-Meyer).
– Klara trouwde op 4.5.1910 met Abraham van Zuiden  (1.5.1867 – Apeldoorn, 1.10.1938). Ze kregen een zoon (Elias, geboren 9.5.1911 – Auschwitz,
24.9.1943).

Ruben was marktkoopman van beroep, hij verkocht tweedehands dingen en antiek op het Grote Kerk-plein. Aangezien Ruben op het Aa-plein 10 woonde,
werkte hij vlakbij zijn woonhuis.

Uit het boekje ‘Voordat de vluchtheuvel verdween’ van Willem van der Veen.

Hij ontmoette Klara Bonettemaker uit Amsterdam (geboren 8 september 1880 – Zwolle, 17.3.1926), ze trouwden aldaar op 17 juni 1908.

Volgens het internet kregen Ruben en Klara twee kinderen: Judith Veterman (Zwolle, 1909 – Groningen, 15.11.1942). Judith trouwde met Eduard Frank.De oorzaak van haar overlijden op 33-jarige leeftijd is ons niet bekend. Hun tweede kind was Jonas Veterman (geboren 1.1.1915). Hij was vertegenwoordiger.

Klara overleed op 46-jarige leeftijd.  Ruben werd weduwnaar toen hij 50 jaar was. Hij is nooit hertrouwd. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, dook Ruben onder bij familie Willem en Gerrie Leurink aan de Dijkstraat 41 in Bolsward (Friesland). Geesje, een dochter, geboren in 1938, beschrijft de onderduiktijd op het internet op de website www.familieverhalen.files onder de naam ‘Het verhaal van de Familie Leurink. De schuilnaam van Ruben was ‘Opa’, zoon Jonas was ‘ome Piet’. Jonas was in die tijd verloofd met Elisabeth Herschel (Amsterdam, 5.6.1920) en ook zij dook onder samen met Ruben en Jonas; zij werd ‘Tante Annie’ genoemd.

Gerrie vertelt dat Ruben een moeilijke man was. Behalve dat hij voortdurend klaagde dat hij bij de familie Leurink geen kosher eten kreeg, was hij allesbehalve tevreden met de partnerkeus van zijn zoon en hij stak dat niet onder stoelen of banken.

Ruben, Jonas en Elisabeth overleefden de onderduiktijd. Jonas (Joop) en Elisabeth trouwden en emigreerden naar Israël. Ze kregen een dochter, Vardit. Ruben had veel familie verloren in de Oorlog. Zoals o.a. zijn broer Henri en gezin.

Henri Veterman
Bron: Beeldbank Joods Historisch Museum

Riek Levie wist zich te herinneren dat Henri Veterman sjammasj (koster) was van de Joodse Gemeente te Zwolle. Een keer riep hij een joodse man op voor de Tora op Shabbat-morgen, maar hij bedoelde eigenlijk een andere persoon die dezelfde joodse naam had als de eerste. Waarschijnlijk waren het mannen met de naam Caneel of Peeper, want toen de ‘verkeerde’ naar de verhoging in de synagoge liep, rectificeerde Henri zich met: “Nee, ik bedoel een andere serache (= ‘geur’ in het Jiddisj)!

Esther Veterman, de dochter van Henri en Sara Veterman-Leger
Bron: Beeldbank Joods Historisch Museum

Bron: Beeldbank Joods Historisch Museum
Zus Julia Veterman overleefde de oorlog, ze was getrouwd met Salomon de Jong:

Bron: ‘Joodse Oorlogsherinneringen 1940-1945 door Salomon de Jong

In 1958 tekende Teun van der Veen, bekende Zwollenaar, een portret van Ruben Veterman:

Bron: Willem van der Veen
in deze bundel schreef Willem een nostalgisch en gevoelig gedicht  over Ruben.

Artikel uit de Zwolsche Courant d.d. 15 april 1995
Bron: Willem van der Veen

Het gedicht zoals het verscheen in de bundel. Bron: Willem van der Veen

Ruben overleed op 29 september 1960, hij bereikte de 83-jarige leeftijd, maar stierf eenzaam.

Grafsteen van Ruben Veterman d.d. januari 2009 Bron: Mirjam Kan